แนวทางการจัดการศึกษาที่ยั่งยืนของพระสงฆ์ในกลุ่มประเทศ ตามแนวภูเขาพนมดงรัก: ไทย กัมพูชา และลาว

บทคัดย่อ

        อารยธรรมพนมดงรัก เป็นอารยธรรมเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งในอาณาบริเวณนี้ โดยเฉพาะอารยธรรมที่มีพระพุทธศาสนาเป็นแกนกลางการสืบต่อของอารยธรรม ดังนั้น ในบทความนี้ผู้เขียนได้กำหนดวัตถุประสงค์เอาไว้ 4 ประเด็น คือ 1) เพื่อนำเสนอข้อมูลพื้นฐานของอารยธรรมพนมดงรัก  2) เพื่อศึกษาพระพุทธศาสนาตามแนวเขาพนมดงรัก 3) เพื่อนำเสนอการศึกษาของสงฆ์ตามแนวเขาพนมดงรัก และ 4) เพื่อนำเสนอแนวทางการพัฒนาการศึกษาที่ยั่งยืนของประเทศตามแนวเขาพนมดงรักโดยผ่านมิติการศึกษาสงฆ์ บทความนี้เป็นการศึกษาเชิงเอกสาร แล้วนำเสนอเชิงพรรณนาวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า พนมฎองแหรก หรือ ภูเขาพนมดงรักที่ใช้ในภาษาไทยปัจจุบัน เป็นภูเขาที่ตั้งอยู่ด้านภาคอีสานใต้ของประเทศไทย เป็นเขตพรมแดนไทยกับกัมพูชาโดยเริ่มจากที่ราบสูงโคราชทอดตัวยาวไปทางทิศตะวันออกถึงปราสาทวัดพู เมืองจำปาศักดิ์ ประเทศลาว ในสองฝั่งของพนมดงรักนี้ ปรากฏร่องรอยอายธรรมที่มีมาตั้งแต่อดีต 3,000 ปีล่วงมาแล้ว และยังคงมีกลุ่มชาติพันธ์ต่าง ๆ อาศัยตั้งถิ่นฐานในแถบเทือกเขาพนมดงรักอย่างต่อเนื่อง ดังปรากฏเป็นศาสนสถาน คือ ปราสาทหิน แหล่งโบราณสถานต่าง ๆ หรือวัสดุอุปกรณ์เครื่องใช้ในอดีต เช่น เครื่องมือโลหะต่าง ๆ รวมทั้งภาพวาดยุคก่อนประวัติศาสตร์ เช่นที่ผาแต้ม อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี และในแง่ของวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ เช่น วัฒนธรรมข้าว วัฒนธรรมการแต่งตัว วรรณกรรมต่าง ๆ วัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา เป็นต้น หากต้องการเห็นความยั่งยืนของการจัดการศึกษาพระสงฆ์ตามแนวเขาพนมดงรัก และมีผลเชิงรูปธรรมมากขึ้น ก็ควรมีการบูรณาการหลักการทำงานด้วยหลัก “บวร” คือ “บ้าน วัด หน่วยงานราชการหรือโรงเรียน” ของทั้ง 3 ประเทศในแทบเทือกเขาพนมดงรัก ทั้งนี้ เพื่อให้การจัดการศึกษาสงฆ์เป็นไปในทิศทางเดียวกัน และเป็นการสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างประเทศ โดยใช้ความเป็นวัฒนธรรมพุทธอันเดียวกันมาเป็นเครื่องหล่อหลอม หรือเป็นสะพานเชื่อมคนในตามแนวเขาพนมดงรักให้ได้เข้าถึงแก่นพุทธธรรมอันเดียวกัน