วิเคราะห์ความสัมพันธ์หลักโยนิโสมนสิการกับโลกธรรม ๘ ในพระพุทธศาสนา

ผู้แต่ง

  • พระประเสริฐ ปิยสีโล (รอดดียิ่ง) วัดตาลสุวรรณ

คำสำคัญ:

โยนิโสมนสิการ, หลักโลกธรรม ๘, ความสัมพันธ์

บทคัดย่อ

         บทความวิจัยนี้ เป็นการศึกษาวิเคราะห์ความสัมพันธ์หลักโยนิโสมนสิการกับโลกธรรม ๘ ในพระพุทธศาสนา ใช้แนวคิด และทฤษฎีหลักโยนิโสมนสิการ และหลักโลกธรรม ๘ ในคัมภีร์พระพุทธศาสนา เป็นกรอบการวิจัย การศึกษาวิจัยในครั้งนี้เป็นการศึกษาวิจัยทางด้านเอกสาร โดยศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับวิเคราะห์ความสัมพันธ์หลักโยนิโสมนสิการกับโลกธรรม ๘ ในพระพุทธศาสนา โดยรวบรวมข้อมูลทางด้านเอกสารจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ผลการวิจัยพบว่า การศึกษาการคิดแบบโยนิโสมนสิการ คือ การคิดแบบสืบสาวเหตุปัจจัย การคิดแบบรู้ทันคุณโทษและทางออก และการรับรู้การมีกัลยาณมิตร ที่มีต่อการให้อภัยผู้อื่น โยนิโสมนสิการ ถือว่าเป็นกระบวนการพัฒนาทางปัญญาที่สูงสุดสำหรับผู้นับถือพระพุทธศาสนา ด้วยวิธีคิดแบบนี้ทำให้บุคคลเข้าใจสภาพของชีวิต สภาพของสังคม และสภาพของโลก สามารถจัดระเบียบชีวิตของตนเองจัดระบบของสังคมและสภาพแวดล้อมทั้งหลายได้อย่างถูกต้องสอดคล้องกับกฎธรรมชาติ หลักโลกธรรม ๘ ประการเกิดขึ้นมาสัมผัสแล้ว หากคนเราวางใจให้เป็นกลาง ไม่หลงใหลไปตามอารมณ์ของโลกธรรม ชีวิตก็ย่อมจะมีแต่ความสุข จงใช้สติปัญญาหมั่นพิจารณาอยู่เนือง ๆ ว่า สิ่งใดมีเกิดขึ้น ก็ต้องมีเสื่อมไปเป็นของธรรมดา เราเกิดมาเป็นมนุษย์ ทุกคนจะต้องตกอยู่ในโลกธรรม ๘ กันถ้วนหน้า จะได้ไม่ต้องเศร้าโศกเสียใจเป็นทุกข์ สามารถดำรงชีวิตอยู่ในโลกนี้อย่างเป็นสุขความรู้จากงานวิจัยนี้ หากนำหลักธรรมทั้งสองประการมาประยุกต์ใช้ด้วยกันทั้ง โยโสมนสิการและโลกธรรม ๘ ทำให้มนุษย์เข้าใจการใช้ชีวิตในสังคมปัจจุบันได้ดียิ่งขึ้น หากมนุษย์เข้าใจสัจธรรมของชีวิตแล้วนั้น สามารถทำให้ดำรงชีวิตร่วมกันในสังคมได้อย่างเป็นปกติสุข

เอกสารอ้างอิง

พรภิรมย์ ยอดบุญ และพระพรหมพิริยะ มาลัยรักษ. (๒๕๖๕). การจัดการเรียนรู้ตามหลักโยนิโสมนสิการเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน. วารสาร มจร พุทธโสธรปริทรรศน์ ปีที่ ๒ ฉบับที่ ๑ (มกราคม-มิถุนายน ๒๕๖๕)

พระครูกาญจนธรรมาภรณ์ และคณะ. (๒๕๖๖). โลกธรรม๘ ในชีวิตประจำวัน. วารสารพุทธจิตวิทยา ปีที่๘ ฉบับที่๑ (มกราคม-เมษายน ๒๕๖๖): ๑๑๐.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (๒๕๔๙). การดูแลสุขภาวะองค์รวมแนวพุทธ. (พิมพ์ครั้งที่ ๑๐). กรุงเทพฯมหานคร: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกวรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

พระมหาณัฐพงษ์ นาคถ้ำ และจันทร์ธิภา แสวงทรัพย์. (๒๕๖๕). พุทธวิธีในการเผชิญโลกธรรม. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย Received: ๒๐๒๓-๐๒-๑๗; Revised: ๒๐๒๓-๐๓- ๒๕; Accepted: ๒๐๒๓-๐๓-๒๙.

พระสุนทรา วรสาโร จันทร์โต. (๒๕๖๒). โยนิโสมนสิการของผู้บริหารโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกสามัญศึกษา. ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา แบบ ๒.๑ ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต ภาควิชาการบริหารการศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ปีการศึกษา ๒๕๖๒.

วิลาสินี วัฒนมงคล. (๒๕๖๐). การคิดตามหลักโยนิโสมนสิการ เพื่อเสริมสร้างทักษะการคิด และการเรียนรู้ของเด็กและเยาวชนในศตวรรษที่ ๒๑. วารสารปรัชญาปริทรรศน์ ปีที่ ๒๒ ฉบับที่ ๑ มกราคม – สิงหาคม ๒๕๖๐.

อำไพ ลีละรัตนวงศ์และ สุวัฒสัน รักขันโท. (๒๕๖๔). สุขเกษียณด้วยหลักธรรมตามแนวพุทธจิตวิทยา. วารสาร มจร มนุษยศาสตร์ปริทรรศน์ ปีที่ ๗ ฉบับที่ ๑ (มกราคม – มิถุนายน), ๒๕๖๔.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-06-30

รูปแบบการอ้างอิง

ปิยสีโล (รอดดียิ่ง) พ. . . (2024). วิเคราะห์ความสัมพันธ์หลักโยนิโสมนสิการกับโลกธรรม ๘ ในพระพุทธศาสนา . Journal of Buddhist Education and Research (JBER), 10(2), 218–232. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jber/article/view/275986

ฉบับ

ประเภทบทความ

Research Article