การจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อส่งเสริมสมรรถนะ ความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3  โรงเรียนสังกัดเทศบาลเมืองชัยนาท

นิศาชล พยัคฆ์คีรินทร; วศิน  ปัญญาวุธตระกูล

ผู้แต่ง

นิศาชล พยัคฆ์คีรินทร มหาวิทยาลัยนเรศวร, พิษณุโลก , ประเทศไทย
วศิน ปัญญาวุธตระกูล มหาวิทยาลัยนเรศวร, พิษณุโลก, ประเทศไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมสมรรถนะความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนสังกัดเทศบาลเมืองชัยนาท 2) เพื่อพัฒนา การจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อส่งเสริมสมรรถนะความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนสังกัดเทศบาลเมืองชัยนาท วิจัยฉบับนี้เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ โดยมีกลุ่มผู้ให้ข้อมูล ประกอบด้วย 1) ครูผู้สอน จำนวน 3 คน 2) ครูที่ปรึกษา จำนวน 2 คน 3) ตัวแทนผู้ปกครอง จำนวน 5 คน 4) นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 40 คน ดำเนินการวิจัยโดยการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์ การสังเกต การวิเคราะห์เอกสาร การวิเคราะห์สรุปอุปนัย การตรวจสอบคุณภาพของข้อมูลแบบสามเส้า และรายงานแบบพรรณนาเชิงวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า 1) สภาพปัจจุบันการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 1.1) ด้านครูผู้สอน มีบทบาทของครูผู้สอนในการส่งเสริมสมรรถนะความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งให้แก่นักเรียน ขาดแหล่งข้อมูลที่ทันสมัยเกี่ยวกับประเด็นทางสังคมในการส่งเสริมสมรรถนะความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งให้แก่นักเรียน 1.2) ด้านนักเรียน มีความเข้าใจเกี่ยวกับพลเมืองที่ดี ความเข้าใจในระดับพื้นฐานเกี่ยวกับบทบาทของพลเมืองที่ดี ความเคารพกฎหมายและกฎของโรงเรียน นักเรียนไม่เห็นความสำคัญของการเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง ปัญหานักเรียนขาดแรงจูงใจในการเรียนรู้ ปัญหาการมีส่วนร่วมของนักเรียนในการจัดกิจกรรม 1.3) ด้านเนื้อหาสาระ มีความเชื่อมโยง สาระหน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม เนื้อหาที่เน้นท่องจำมากกว่าการปฏิบัติจริง ไม่มีการวิเคราะห์ แยกแยะ 1.4) ด้านสื่อการเรียนรู้ มีการฝึกใช้สิทธิพลเมืองในสถานการณ์จริง ใช้คลิปวิดีโอและอินโฟกราฟิก เพื่อดึงดูดนักเรียน ขาดงบประมาณในการพัฒนาสื่อที่ทันสมัย 1.5) ด้านกิจกรรมการเรียนรู้ ไม่เคยจัดกิจกรรมการเรียนรู้ความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งให้แก่นักเรียน แต่โรงเรียนมีนโยบายจะนำมาใช้ในอนาคต 1.6) ด้านสภาพแวดล้อมและบรรยากาศ มีการสร้างบรรยากาศทางกายภาพของโรงเรียนให้เอื้อต่อการเรียนรู้ โดยจัดสภาพแวดล้อมในห้องเรียนให้เหมาะสม 2) ผลการพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ พบว่า ผู้เรียนสามารถแสดงให้เห็นถึงความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง ดังนี้ 2.1) ด้านพลเมืองเคารพสิทธิ นักเรียนกล้าแสดงความคิดเห็นต่าง รู้จากสิทธิพื้นฐานของตนเองในสถานภาพของการเป็นนักเรียน เคารพกติกาในการเรียนร่วมกันในห้องเรียน 2.2) ด้านพลเมืองรับผิดชอบต่อบทบาทหน้าที่ นักเรียนปฏิบัติตามกฎ กติกาของห้องเรียน รักษาความสะอาดตลอดเวลา ตรงต่อเวลา ส่งการบ้าน ทำความสะอาดเวรประจำวัน 2.3) ด้านพลเมืองมีส่วนร่วมอย่างมีวิจารณญาณ นักเรียนติดตามข่าวสารทางช่องข่าวออนไลน์ ในโทรทัศน์ ผ่านสำนักข่าวที่น่าเชื่อถือ บำเพ็ญประโยชน์นอกสถานศึกษา 2.4) ด้านพลเมืองผู้สร้างการเปลี่ยนแปลง นักเรียนดำเนินกิจกรรมพี่สอนน้องในช่วงพักกลางวัน เพื่อพัฒนาทักษะการอ่านภาษาไทย นักเรียนแสดงความคิดเห็นลงในกล่องแสดงความคิดเห็น เกี่ยวกับแนวทางการพัฒนาโรงเรียน นักเรียนรณรงค์การคัดแยกขยะโดยมีตะแกรงเก็บขวดน้ำ เพื่อนำไปขายเป็นเงินสนับสนุนในการจัดกิจกรรมต่างๆ ของโรงเรียน

ประวัติผู้แต่ง

นิศาชล พยัคฆ์คีรินทร, มหาวิทยาลัยนเรศวร, พิษณุโลก , ประเทศไทย

นางสาวนิศาชล พยัคฆ์คีรินทร เกิดเมื่อวันที่ 10 กรกฎาคม 2538 ที่จังหวัดน่าน ประเทศไทย ขณะนี้กำลังศึกษาระดับปริญญามหาบัณฑิต สาขาสังคมศึกษา ที่มหาวิทยาลัยนเรศวร ซึ่งเป็นหนึ่งในสถาบันการศึกษาชั้นนำของประเทศไทย ด้วยความสนใจในสาขาวิชาสังคมศาสตร์ เธอมีความมุ่งมั่นที่จะขยายขอบเขตความรู้และมีส่วนร่วมในการพัฒนาทางด้านการศึกษาและสังคม

เอกสารอ้างอิง

กนก จันทร์ทอง. (2565). การสอนสังคมศึกษาในศตวรรษที่ 21. วารสารวิทยบริการ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 28(2), 227–241.

กมลฉัตร กล่อมอิ่ม. (2565). วิธีการจัดการเรียนรู้ฐานสมรรถนะ. พิษณุโลก: รัตนสุวรรณการพิมพ์.

กระทรวงศึกษาธิการ. (2566). แผนปฏิบัติการดิจิทัลเพื่อการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงศึกษาธิการ.

ชรินทร์ มั่งคั่ง. (2565). กระบวนการอนาคตศึกษาเพื่อออกแบบการเรียนรู้ประวัติศาสตร์เชิงสร้างสรรค์. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 33(2), 1–13.

ไพศาล สุวรรณน้อย. (2565). การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

ภักดี โพธิ์สิงห์. (2562). การพัฒนากระบวนการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมจิตสำนึกความเป็นพลเมืองตามวิถีประชาธิปไตยสำหรับนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม (ปริญญานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

ภัทราวดี มากมี. (2565). การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย, 5(1), 6–13.

วรากรณ์ สามโกเศศ. (2563). การศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

วรานนท์ คลังสีดา วรนรากุล. (2565). การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานเพื่อพัฒนาทักษะพลเมืองดิจิทัลในรายวิชาชีวิตกับสังคมไทย ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปริญญานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยนเรศวร.

วสันต์ สรรพสุข. (2565). การพัฒนาหลักสูตรเสริมสร้างสมรรถนะความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งตามแนวคิดการศึกษาเชิงวิพากษ์สำหรับนิสิตวิชาชีพครู. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 16(3), 139–153.

ศรัณยู หมั้นทรัพย์. (2565). การศึกษาเพื่อสร้างพลเมือง: ฐานรากของการเมืองภาคพลเมือง. วารสารสถาบันพระปกเกล้า, 6(3), 101–114.

ศุภชัย สมนวล. (2565). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมสมรรถนะความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งของนักเรียนชั้นประถมศึกษา (ปริญญานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

ศุภณัฐ เพิ่มพูนวิวัฒน์. (2565). การสร้างสำนึกพลเมือง. กรุงเทพมหานคร: สถาบันพระปกเกล้า.

สำนักงานมาตรฐานการศึกษาชาติ. (2561). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานมาตรฐานการศึกษาชาติ.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2564). แนวทางการพัฒนาสมรรถนะผู้เรียน ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา.

อัสหมะ หะยียูโซะ. (2565). ผลของการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานเพื่อส่งเสริมสมรรถนะความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 (ปริญญานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.