แนวทางการพัฒนาการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานอาชีวศึกษาจังหวัดสระแก้ว

อุรารัตน์  มอญขาม; กษมา  ชนะวงศ์; สุจิตรา  อร่ามพงษ์พันธ์

ผู้แต่ง

อุรารัตน์ มอญขาม วิทยาลัยบัณฑิตเอเชีย, ขอนแก่น, ประเทศไทย
กษมา ชนะวงศ์ วิทยาลัยบัณฑิตเอเชีย, ขอนแก่น, ประเทศไทย
สุจิตรา อร่ามพงษ์พันธ์ วิทยาลัยบัณฑิตเอเชีย, ขอนแก่น, ประเทศไทย

คำสำคัญ:

หลักธรรมาภิบาล, สังกัดสำนักงานอาชีวศึกษา, จังหวัดสระแก้ว

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์และความต้องการจำเป็นการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานอาชีวศึกษาจังหวัดสระแก้ว และ 2) ศึกษาแนวทางการพัฒนาการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานอาชีวศึกษาจังหวัดสระแก้ววิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้บริหารสถานศึกษา ข้าราชการครู พนักงานราชการครู เจ้าหน้าที่ธุรการ จำนวน 149 คน จากการเทียบตารางของเครจซี่และมอร์แกน โดยสุ่ม และสุ่มตัวอย่างแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย แบบสอบถามมาตรประมาณค่า 5 ระดับ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง แบบประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ดัชนีลำดับความสำคัญของความต้องการจำเป็น (PNI_modified) และการวิเคราะห์เนื้อหาผลการวิจัยพบว่า 1).ศึกษาสภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์และความต้องการจำเป็นการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานอาชีวศึกษาจังหวัดสระแก้ว สรุปผลตามวัตถุประสงค์ได้ดังนี้ สภาพปัจจุบันการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานอาชีวศึกษาจังหวัดสระแก้วโดยรวมอยู่ในระดับมาก (x̄ = 4.30) และเมื่อพิจารณาเป็นรายด้านพบว่า ทุกด้านอยู่ในระดับ “มาก” เรียงลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย ได้แก่ ด้านหลักความคุ้มค่า (x̄ = 4.43) ด้านหลักความโปร่งใส (x̄ = 4.32) ด้านหลักคุณธรรม (x̄ = 4.31) ด้านหลักการมีส่วนร่วม (x̄ = 4.27) ด้านหลักนิติธรรม (x̄ = 4.15) และด้านหลักความรับผิดชอบ (x̄ = 4.24) ตามลำดับ สภาพที่พึงประสงค์การบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานอาชีวศึกษาจังหวัดสระแก้วโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (x̄ = 4.79) และเมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า ทุกด้านอยู่ในระดับ “มากที่สุด” เรียงลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย ได้แก่ ด้านหลักความคุ้มค่า(x̄ = 4.87) ด้านหลักนิติธรรม( = 4.81) ด้านหลักคุณธรรม(x̄ = 4.81) ด้านหลักความโปร่งใส (x̄ = 4.78) ด้านหลักความรับผิดชอบ(x̄ = 4.79) และด้านหลักการมีส่วนร่วม (x̄ = 4.75) ตามลำดับ การประเมินความต้องการจำเป็น การบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานอาชีวศึกษาจังหวัดสระแก้วเรียงลำดับความต้องการจำเป็นจากมากไปหาน้อย พบว่า ด้านหลักความรับผิดชอบ มีค่าดัชนีความต้องการจำเป็นมากที่สุด (PNI_modified = 0.154) รองลงมาด้านหลักความโปร่งใส มีค่าดัชนีความต้องการจำเป็น (PNI_modified = 0.124) ด้านหลักคุณธรรม (PNI_modified = 0.124) ด้านหลักนิติธรรม มีค่าดัชนีความต้องการจำเป็น (PNI_modified = 0.116) ด้านหลักการมีส่วนร่วม มีค่าดัชนีความต้องการจำเป็น คือ (PNI_modified = 0.112) และด้านหลักความคุ้มค่า มีค่าดัชนีความต้องการจำเป็น คือ (PNI_modified = 0.109) ตามลำดับ 2) ศึกษาแนวทางการพัฒนาการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานอาชีวศึกษาจังหวัดสระแก้ว ทั้งหมด 6 ด้านจำนวน 18 แนวทาง ความเหมาะสมในการนำไปใช้ได้แก่ ด้านหลักความรับผิดชอบ ด้านหลักความโปร่งใส ด้านหลักคุณธรรม ด้านหลักนิติธรรม ด้านหลักการมีส่วนร่วม ด้านหลักความคุ้มค่า และเรียงเรียงลำดับความต้องการจำเป็นจากมากไปหาน้อยในแต่ละด้านโดยพิจารณาค่าดัชนีความต้องการจำเป็น (PNI _Modified) 3 ลำดับแรก เพื่อนำไปเป็นร่างแนวทางในการนำไปสร้างแบบสัมภาษณ์เพื่อใช้ในการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิต่อไป ดังนี้ ด้านหลักความรับผิดชอบ ด้านหลักความโปร่งใส ด้านหลักคุณธรรมเพื่อเป็นแนวทางการพัฒนาการบริหารสถานศึกษาตามหลักธรรมาภิบาลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานอาชีวศึกษาจังหวัดสระแก้ว โดยรวมอยู่ในระดับ “มากที่สุด”

เอกสารอ้างอิง

ทัศพร เกตุถนอม, และคณะ. (2565). การบริหารงานตามหลักธรรมาภิบาลของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดอาชีวศึกษาจังหวัดแพร่. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 9(6), 1–15.

พงศักดิ์ วงษ์ป้อม, และคณะ. (2562). รูปแบบการบริหารสถานศึกษาสู่มาตรฐานสากลของสถานศึกษา สังกัดสํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 6(8), 3826–3842.

สมจิตต์ บุญลออ. (2564). ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงที่ส่งผลต่อการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของผู้บริหารสถานศึกษาอาชีวศึกษา สังกัดสถาบันการอาชีวศึกษาภาคกลาง 5. วารสารวิทยาเขตสิรินธราวิทยาลัย, 22(2), [กรกฎาคม – ธันวาคม], [ไม่มีเลขหน้า].

นิกร คำลุม, & กฤตยากร ลดาวัลย. (2565). การบริหารงานตามหลักธรรมาภิบาลของผู้บริหารสถานศึกษา. [ไม่พบรายละเอียดวารสารหรือแหล่งเผยแพร่ กรุณาเติมข้อมูลให้ครบถ้วน]

คำรณ โชธนะโชติ. (2560). การบริหารงานตามหลักธรรมาภิบาลของมหาวิทยาลัยมหิดล. วารสารวิจัยทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 11(2), 136–149.

ไอยลดา แสนนา, วันเพ็ญ นันทะศรี, & อภิสิทธิ์ สมศรีสุข. (2024). การศึกษาองค์ประกอบหลักธรรมาภิบาลของผู้บริหารสถานศึกษา. วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น, 11(4), 244–253.

เอกพร เสริฐสาย. (2566). การบริหารตามหลักธรรมาภิบาลที่ส่งผลต่อประสิทธิผลการบริหารโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสกลนคร [วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร].

ณชนก แสงวงษ์, & วิเชียร รู้ยืนยง. (2566). สภาพและความต้องการจำเป็นในการพัฒนาการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดอาชีวศึกษาจังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารพุทธปรัชญาวิวัฒน์, 7(1), 500–510.

จักรภพ ถึงกัน, พระราชวชิรเมธี วรปญฺโญ, & วินัย ทองมั่น. (2567). แนวทางการบริหารของผู้บริหารสถานศึกษา เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิจิตร เขต 1 ตามหลักธรรมาภิบาล. วารสารวิจัยวิชาการ, 7(1), 309–322.

สุนิสา มุ้ยจีน. (2563). การศึกษาการบริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐานให้เป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจันทบุรี [วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี].