การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน เรื่อง สิทธิมนุษยชนบนโลกออนไลน์ เพื่อเสริมสร้างทักษะความเห็นอกเห็นใจทางดิจิทัล ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนขนาดใหญ่พิเศษ จังหวัดพิษณุโลก
คำสำคัญ:
การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน, สิทธิมนุษยชนบนโลกออนไลน์, ความเห็นอกเห็นใจทางดิจิทัลบทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ โดยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน เรื่อง สิทธิมนุษยชนบนโลกออนไลน์ ที่เสริมสร้างทักษะความเห็นอกเห็นใจทางดิจิทัล ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนขนาดใหญ่พิเศษ จังหวัดพิษณุโลก 2) เพื่อพัฒนาการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน เรื่อง สิทธิมนุษยชนบนโลกออนไลน์ ที่เสริมสร้างทักษะความเห็นอกเห็นใจทางดิจิทัล ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนขนาดใหญ่พิเศษ จังหวัดพิษณุโลก โดยมีกลุ่มผู้ให้ข้อมูล รวมทั้งสิ้นจำนวน 44 คน ซึ่งประกอบด้วย 1) ตัวแทนครูกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม จำนวน 4 คน 2) นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 40 คน ดำเนินการวิจัยโดยการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์ การสังเกต ตรวจสอบความน่าเชื่อถือของข้อมูลแบบสามเส้าและวิเคราะห์ข้อมูลแบบสร้างข้อสรุป ผลการวิจัยพบว่า สภาพปัจจุบันและปัญหา พบว่า ด้านครูผู้สอนขาดความถนัดในการใช้สื่อเทคโนโลยี ด้านผู้เรียนไม่ตระหนักถึงการแสดงความคิดเห็นบนโลกออนไลน์ ด้านเนื้อหายังไม่ครอบคลุมสิทธิมนุษยชนบนโลกออนไลน์ ด้านสื่อการเรียนรู้ล้าสมัยไม่ตอบสนองความสนใจของผู้เรียน ด้านกิจกรรมการเรียนรู้ การสอนแบบบรรยายไม่ส่งเสริมคิดวิเคราะห์และการแก้ปัญหา ด้านการวัดและประเมินผลด้วยแบบทดสอบเพียงอย่างเดียวไม่สามารถวัดความเห็นอกเห็นใจทางดิจิทัลได้ ด้านสภาพแวดล้อมอุปกรณ์เทคโนโลยีไม่เอื้อต่อการเรียนรู้ การพัฒนาการจัดการเรียนรู้เรื่องสิทธิมนุษยชนบนโลกออนไลน์ที่เสริมสร้างทักษะความเห็นอกเห็นใจทางดิจิทัล พบว่า ครูผู้สอนเคารพความแตกต่างและเปิดโอกาสให้ผู้เรียนแสดงความคิดเห็นอย่างเสรี ผู้เรียนตระหนักถึงสิทธิมนุษยชนและใช้สื่อออนไลน์อย่างมีจริยธรรม เนื้อหาการเรียนรู้ครอบคลุมหลักสิทธิมนุษยชนบนโลกออนไลน์ สื่อจากเหตุการณ์จริงเสริมสร้างความเข้าใจในมุมมองและอารมณ์ของผู้อื่น กิจกรรมการเรียนรู้ส่งเสริมการคิดและการแลกเปลี่ยนความรู้ การวัดและประเมินผลมีความหลากหลายสามารถสะท้อนการปฏิบัติตนบนโลกออนไลน์ได้ สภาพแวดล้อมเอื้อต่อการเรียนรู้นำไปสู่การเสริมสร้างทักษะความเห็นอกเห็นใจทางดิจิทัลทั้ง 3 ด้าน ได้แก่ 1) การเข้าถึงมุมมองผู้อื่น ผู้เรียนเคารพความคิดเห็นที่แตกต่าง สนับสนุนเสรีภาพในการแสดงออกอย่างเท่าเทียม 2) การเข้าใจอารมณ์ของผู้อื่น ตระหนักถึงผลกระทบของการกลั่นแกล้งทางออนไลน์และมีความเห็นใจต่อผู้ถูกกระทำ 3) การแสดงออกถึงความเอื้อเฟื้อ ผู้เรียนส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีเพื่อช่วยเหลือสังคมปฏิบัติตัวบนโลกออนไลน์ด้วยความรับผิดชอบ
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงศึกษาธิการ.
กุลิสรา จิตรชญาวณิช. (2562). การจัดการเรียนรู้. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
คณะกรรมการปฏิรูปประเทศด้านการศึกษา. (2564). ถอดสูตรเรียนออนไลน์พิษโควิด-19!? ผลวิจัยชี้เด็กหลักแสนคนขาดเครื่องมือการเรียน คณะกรรมการปฏิรูปฯ การศึกษา เสนอเร่งคืนโรงเรียนให้เด็กคือภารกิจแรก. Eduzones. สืบค้นจาก https://www.eduzones.com/2021/10/05/thaiedreform/
ดรุณี จำปาทอง. (2560). การศึกษาสภาพการจัดการเรียนการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ในระดับการศึกษาภาคบังคับ. วารสารศึกษาศาสตร์ มสธ., 10(2), 121–135.
บุณยาพร อนะมาน. (2564). Empathy ในโลกออนไลน์…ไมตรีที่หยิบยื่นให้กันได้. คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สืบค้นจาก https://www.psy.chula.ac.th/th/feature-articles/empathy-online/
ประพันธ์ศิริ สุเสารัจ. (2556). การพัฒนาการคิด (พิมพ์ครั้งที่ 5 ฉบับปรับปรุงใหม่). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ห้างหุ้นส่วนจำกัด เทคนิคพริ้นติ้ง.
มนัสธนนท์ เอกโภควัฒน์. (2565). การใช้สื่อสังคมออนไลน์อย่างสร้างสรรค์. คลังสารสนเทศของสถาบันนิติบัญญัติ. สืบค้นจาก https://dl.parliament.go.th/handle/20.500.13072/624936
สรานนท์ อินทนนท์. (2563). ความฉลาดทางดิจิทัล (DQ Digital Intelligence) (พิมพ์ครั้งที่ 3). ปทุมธานี: วอล์ค ออน คลาวด์.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ. (2550). แนวทางการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ: การจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
อานุภาพ เลขะกุล. (2554). การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem-Based Learning). ฐานข้อมูลด้านแพทยศาสตรศึกษา, 1–5.
อาภรณ์ ใจเที่ยง. (2553). หลักการสอน (ฉบับปรับปรุง พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.
Allen, D. E., Duch, B. J., & Groh, S. E. (1996). The power of problem-based learning in teaching introductory science courses. In L. Wilkerson & W. H. Gijselaers (Eds.), Bringing problem-based learning to higher education: Theory and practice (pp. 43–52). Jossey-Bass.
Thai PBS. (2020, July 7). รู้เท่าทันสื่อ : Digital Empathy คืออะไร [Video]. Thai PBS. https://www.thaipbs.or.th/program/OpenThaipbs/watch/ZRucOF
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
หมวดหมู่
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 Journal of Buddhist Education and Research (JBER)

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

