การศึกษาจริยศาสตร์ของคนพาลกับบัณฑิตในพระพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาหลักจริยศาสตร์ 2) เพื่อศึกษาจริยศาสตร์ของพาลและบัณฑิตในพระพุทธศาสนาเถรวาท 3) เพื่อวิเคราะห์จริยศาสตร์ของพาลและบัณฑิตในพระพุทธศาสนา เถรวาท โดยการศึกษาเชิงเอกสาร แล้วนำเสนอด้วยวิธีการพรรณนาเชิงวิเคราะห์ ผลการศึกษา พบว่า หลักจริยศาสตร์ เป็นศาสตร์ที่ว่าด้วยหลักแห่งการประพฤติของมนุษย์ทุกคนปฏิบัติอย่างไรทั้งต่อตนเองและสังคมที่ว่าถูกต้องและไม่ถูกต้อง เป็นกฎเกณฑ์ในการนำมาตัดสินปัญหาของมนุษย์ ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 สาขา ได้แก่ 1) อภิจริยศาสตร์ ศึกษาปัญหาที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติของแนวความคิดและการตัดสินทางศีลธรรมหรือค่าทางจริยธรรม 2) จริยศาสตร์บรรทัดฐาน ศึกษาเกี่ยวกับการสร้างมาตรฐานหรือบรรทัดฐานสำหรับความประพฤติและสัมพันธ์กับทฤษฎีทั่ว ๆ ไป โดยเน้นไปที่ความดีสูงสุดของชีวิตมนุษย์ และเกณฑ์ในการตัดสินความประพฤติของมนุษย์ว่าอย่างไหนถูก ไม่ถูก ดี ไม่ดี 3) จริยศาสตร์ประยุกต์ เป็นการนำทฤษฎีทางบรรทัดฐานมาใช้กับปัญหาทางศีลธรรมอันเป็นเรื่องทางปฏิบัติ จริยศาสตร์ของพาลและบัณฑิตในพระพุทธศาสนาเถรวาท จริยศาสตร์ของบัณฑิต แบ่งออก 3 ระดับ คือ 1) จริยศาสตร์ของบัณฑิตระดับต้น ได้แก่ ศีล 5 หรือเบญจศีล ข้อปฏิบัติในการเว้นจากความชั่ว 2) จริยศาสตร์ของบัณฑิตระดับกลาง การเว้นอกุศลกรรมบถ 10 3) จริยศาสตร์ของบัณฑิตระดับสูง เป็นจริยศาสตร์ที่มุ่งพัฒนาบัณฑิตสู่ความเป็นอริยชน ประกอบด้วยอริยมรรคมีองค์ 8 ส่วนพาลธรรม หมายถึง ธรรมที่ทำให้คนเป็นคนพาล ได้แก่ ความไม่ละอายต่อบาป ไม่เกรงกลัวต่อผลของบาปกรรมชั่ววิเคราะห์จริยศาสตร์ของพาลและบัณฑิตในพระพุทธศาสนาเถรวาท มีความแตกต่างกันและตรงกันข้ามโดยสิ้นเชิง เช่น บัณฑิตจะประกอบกุศลกรรมบถ (ทางแห่งกุศลกรรมทางทำความดี) ส่วนพาลจะประกอบอกุศลกรรมบถ 10 (ทางแห่งอกุศลกรรม ทางทำความชั่ว) เรียกได้ว่าเป็นฝ่ายความดี และฝ่ายความชั่วหรือ ฝ่ายธรรม และอธรรมอย่างชัดเจน