"ประเพณีบุญข้าวสาก บ้านคกมาด ต.ปากตม อ.เชียงคาน จ.เลย"

ผู้แต่ง

  • พลสยาม สุนทรสนิท มหาวิทยาลัยราชภัฎเลย
  • ณัฐกร หิรัญโท มหาวิทยาลัยราชภัฎเลย

คำสำคัญ:

บุญข้าวสก, ประเพณี, จังหวัดเลย

บทคัดย่อ

บุญข้าวสากหรือสลากภัต(Lottery)นี้ เป็นประเพณีที่ปฏิบัติกันมาเป็นเวลานานในแทบทุกทั่วภูมิภาคของประเทศไทย เป็นอีกหนึ่งในประเพณี(ฮีตสิบสองคองสิบสี่)ที่ชาวอีสานเรียกกัน เช่น บุญข้าวจี่ บุญข้าวประดับดิน และบุญข้าวสาก เป็นต้น ซึ่งโดยทั่วไปแล้วจะทำกันในวันขึ้น 15 ค่ำเดือน10 หรือจะเรียกว่า “บุญเดือน 10” ก็ว่าได้  ในบทความนี้ผู้เขียนมีความสนใจที่จะศึกษาประเพณีบุญข้าวสากของหมู่บ้านคกมาด ต.ปากตม อ.เชียงคาน จ.เลย ซึ่งเป็นหมู่บ้านเล็กๆ ตั้งอยู่ริมฝั่งลุ่มแม่น้ำโขง ซึ่งมีประวัติการตั้งหมู่บ้านมาเป็นระยะเวลาที่ยาวนานอีกหมู่บ้านหนึ่ง พร้อมกับประเพณีนี้ที่ควบคู่กันมาพอๆกับการตั้งหมู่บ้าน และตอนนี้กำลังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่คนทั่วไปกำลังนิยมในละแวกนั้น เช่น หาดนางคอย และสกายวอล์ค(Skywalk)ที่หลวงพ่อใหญ่บ้านท่าดีหมี ระหว่างแม่น้ำเหืองและแม่น้ำโขงมาบรรจบกัน ทำให้มองเห็นทัศนียภาพระหว่างฝั่งไทยและลาวได้อย่างชัดเจนและสวยงามอีกที่หนึ่งและที่สำคัญคือมีประวัติประเพณีต่างๆที่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนาอีกมากจึงทำให้ผู้เขียนเกิดความสนใจที่จะศึกษาเกี่ยวกับข้อมูลเชิงลึกด้วยการสัมภาษณ์เจ้าอาวาสวัดบ้านคกมาดผู้นำทางด้านบรรพชิต  ผู้ใหญ่บ้าน ที่มีความเกี่ยวข้อง และมีบทบาทในประเพณี และพิธีการเหล่านี้   นั่นหมายความว่าความสามัคคีที่ชาวบ้านจะต้องร่วมกันขับเคลื่อนกิจกรรมความเชื่อให้เป็นรูปธรรมและปลูกฝังรากเหง้าแห่งศรัทธาให้กับคนรุ่นใหม่ในมรดกท้องถิ่นได้สืบทอดต่อไป และที่สำคัญอีกประเด็นหนึ่งคือ การกล่าวคำถวายที่เป็นภาษาบาลีก็มีการกล่าวคลาดเคลื่อนหรือผิดเพี้ยนไปอยู่หลายตำราอยู่เหมือนกันซึ่งจะได้แก้ไขให้ถูกต้องตามหลักของภาษาบาลีสืบต่อไปผู้เขียนได้ตั้งวัตถุประสงค์ไว้ 4 ประเด็นคือ 1) ความเป็นมาและการกำเนิดของฉลากหรือสลากภัต 2)ความสำคัญของประเพณีบุญข้าวสาก 3) การเตรียมงานขั้นตอนพิธีกรรม และ 4) การแก้ไขคำถวายสลากภัตให้ถูกต้อง

References

เอกสารอ้างอิง
1.หนังสือ
อรุณธรรมรังษี, พระครู. (เอี่ยม สิริวณฺโณ). (2540). หนังสือมนต์พิธี (ฉบับแก้ไข 2540).

2.เวปไซด์
มาที่นี่รู้เรื่อง “เมืองเลย”. ออนไลน์. แหล่งที่มา: https://www.gotoloei.com/. สืบค้นเมื่อค้นเมื่อ
วันที่ 16 เมษายน 2562
สำนักศิลปะและวัฒนธรรม. ประเพณีบุญข้าวสาก. ออนไลน์. แหล่งที่มา:
http://academic.udru.ac.th/~culture/?p=1217/. สืบค้นวันที่ 11 เมษายน 2562.
อีสานร้อยแปด ดอทคอม. เดือนสิบ บุญข้าวสาก. ออนไลน์. แหล่งที่มา: https://esan108.com/
สืบค้นเมื่อวันที่ 10 เมษายน 2562.

3.สัมภาษณ์
สัมภาษณ์. ณัฐวุฒิ พิลากุล. ผู้ใหญ่บ้าน. บ้านคกมาด ต.ปากตม อ.เชียงคาน จ.เลย.
3 พฤษภาคม 2562.
สัมภาษณ์. พระปรีดา ตปสีโล. เจ้าอาวาสวัดไชยมาศ. บ.คกมาด ต.ปากตม อ.เชียงคาน จ.เลย.
3 พฤษภาคม 2562.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2020-12-30