การศึกษาองค์ประกอบพุทธนวัตกรรมการสื่อสารของสถานศึกษาอาชีวศึกษา
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบพุทธนวัตกรรมการสื่อสารของสถานศึกษาอาชีวศึกษา 2) สังเคราะห์องค์ประกอบพุทธนวัตกรรมการสื่อสารของสถานศึกษาอาชีวศึกษา และ 3) ยืนยันองค์ประกอบพุทธนวัตกรรมการสื่อสารของสถานศึกษาอาชีวศึกษา การวิจัยเป็นการวิจัยแบบผสมวิธี (Mixed Methods Research) ประกอบด้วยการวิจัยเชิงเอกสาร และการวิจัยเชิงปริมาณโดยใช้แบบสอบถาม ประชากรและกลุ่มตัวอย่างคือ ผู้เชี่ยวชาญ 9 ท่าน แบ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญในระดับอุดมศึกษา 4 ท่าน ระดับอาชีวศึกษา 4 ท่าน และด้านการวัดผลประเมินผล 1 ท่าน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแบบสอบถามแบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ (Rating Scale) ผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้เชี่ยวชาญ (IOC) การเก็บรวบรวมข้อมูลแบ่งเป็น 2 ขั้นตอน ได้แก่ การสังเคราะห์องค์ประกอบจากเอกสาร และการยืนยันองค์ประกอบโดยผู้เชี่ยวชาญ การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณใช้สถิติค่ามัชฌิมเลขคณิต (Mean) และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เกณฑ์การพิจารณาคือ ค่าเฉลี่ยตั้งแต่ 3.51 ขึ้นไป ผลการวิจัยพบว่า พุทธนวัตกรรมการสื่อสารมีองค์ประกอบสำคัญ 4 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านสันทัสสนา (อธิบายให้เห็นชัดเจน) 2) ด้านสมาทปนา (จูงใจให้เห็นจริง) 3) ด้านสมุตเตชนา (เร้าใจให้แกล้วกล้า) และ 4) ด้านสัมปหังสนา (สร้างความร่าเริง) โดยเฉพาะด้านสมาทปนา มีค่าเฉลี่ยความเหมาะสมและความเป็นไปได้สูงที่สุด (4.67 และ 4.69 ตามลำดับ) แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการจูงใจในการสื่อสารภายในสถานศึกษาอาชีวศึกษา ทั้งนี้องค์ประกอบทั้งหมดได้รับการประเมินว่ามีความเหมาะสมและมีความเป็นไปได้ในระดับมากถึงมากที่สุด สามารถนำไปใช้ในการพัฒนาระบบการสื่อสารเพื่อเสริมสร้างคุณธรรมและประสิทธิภาพการบริหารในยุคดิจิทัลได้อย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. (n.d.). เข้าถึงได้จาก https://ejournals.swu.ac.th/index.php/ENEDU/article/view/5589
ปนัดดา รักษาแก้ว, เกียรติศักดิ์ สุขเหลือง, และบุญทัน ดอกไธสง. (2564). พุทธนวัตกรรมการสื่อสารเพื่อการประชาสัมพันธ์เชิงรุกของสำนักงานตำรวจแห่งชาติ. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 10(3), 93–106.
ปนัดดา รักษาแก้ว. (2564). รูปแบบพุทธนวัตกรรมการสื่อสารเพื่อการประชาสัมพันธ์เชิงรุกของสำนักงานตำรวจแห่งชาติ. วารสาร มจร มนุษยศาสตร์ปริทรรศน์, 7(2), 111–127.
พระครูวินัยธรวรรธนา ญาณวโร, และปาณจิตร สุกุมาลย์. (2565). การบูรณาการหลักพุทธวิธีการสอนในการสอนสังคมศึกษา. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, 7(1), 976–990.
พระครูสุทัศน์จิวรคุณ. (2556). พุทธวิธีการสอน. สารานุกรมศึกษาศาสตร์, 47.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2543). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 9). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2565). พุทธธรรมฉบับปรับขยาย. กรุงเทพฯ: มูลนิธิพุทธธรรม.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. เข้าถึงได้จาก http://84000.org/tipitaka/dic/d_item.php?i=172
พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). (2564). การสื่อสารพุทธนวัตกรรมในยุคดิจิทัล. การสัมมนาทางวิชาการออนไลน์ หลักสูตรสาขาวิชาพุทธนวัตกรรมการสื่อสาร มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ถ่ายทอดสดผ่าน Zoom, MCU TV-Channel และ Facebook Live. เข้าถึงได้จาก https://www.watprayoon.com/main.php?url=news_view&id=2991&cat=B&table=news
ศิวกร อินภูษา. (2567). รูปแบบการวิจัยแบบผสมวิธีทางพุทธนวัตกรรมการบริหารการศึกษา. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, 9(1), 1817–1827.
สมชัย ศรีนอก. (2555). พุทธสื่อสาร. วารสารสารนิพนธ์พุทธศาสตรบัณฑิต, 309–316.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2564). พุทธวิธีในการสอน (พิมพ์ครั้งที่ 26). กรุงเทพฯ: วัดญาณเวศกวัน.
เสฐียรพงษ์ วรรณปก. (2560). พุทธวิธีสอนในพระไตรปิฎก: หลัก 4 ส. ของพระพุทธเจ้าผู้ทรงเป็นพระบรมครู. มติชนสุดสัปดาห์. เข้าถึงได้จาก https://www.matichonweekly.com/column/article_44725
อภิชาติ พรมจันทร์. (2566). พุทธนวัตกรรมการสื่อสารเรื่องกรรมของพระพุทธเจ้า [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
Brown, A., & Wong, Y. (2024). Buddhist principles in educational leadership. Oxford University Press.
Gamage, K., & Zang, L. (2021). Integrating Buddhist ethics in vocational education: A case study in Asia. Journal of Educational Innovation, 18(3), 45–63.
Jones, R., & Li, M. (2023). The role of ethical communication in vocational education: A Buddhist perspective. Cambridge Scholars Publishing.
Smith, J. (2020). Educational leadership and Buddhist ethics: Case studies from Thailand. Routledge.
World Economic Forum. (2022). The future of jobs report 2022. Geneva: World Economic Forum.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
หมวดหมู่
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 Journal of Buddhist Education and Research (JBER)

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

