การจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานเพื่อพัฒนาทักษะความเป็นผู้ประกอบการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมลาวครั่งของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น

ภาณุเดช เคนานันท์; ปริญญา  สร้อยทอง

ผู้แต่ง

ภาณุเดช เคนานันท์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, พิษณุโลก, ประเทศไทย
ปริญญา สร้อยทอง มหาวิทยาลัยนเรศวร, พิษณุโลก, ประเทศไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยมีวัตถุประสงค์หลัก 2 ประการ ได้แก่ 1) เพื่อศึกษาศักยภาพของทุนทางวัฒนธรรมลาวครั่งในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในพื้นที่อำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท และ 2) เพื่อพัฒนาการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานในการพัฒนาทักษะความเป็นผู้ประกอบการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมลาวครั่งของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น โดยกลุ่มผู้ให้ข้อมูลประกอบด้วยจำนวน 38 คน ซึ่งได้มาจากการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 กลุ่มนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น โรงเรียนบ้านหนองยาง อำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท ในปีการศึกษา 2567 จำนวน 30 คน และกลุ่มที่ 2 ประกอบด้วยผู้ให้ความรู้ ได้แก่ ครูจากกลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม โรงเรียนในเขตอำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท จำนวน 2 คน ปราชญ์ชาวบ้านจากอำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท จำนวน 2 คน ผู้นำชุมชนตำบลสุขเดือนห้า อำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท จำนวน 2 คน และผู้ประกอบการท่องเที่ยวในอำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท จำนวน 2 คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาวิจัย ได้แก่ 1) แบบสัมภาษณ์เกี่ยวกับศักยภาพของทุนทางวัฒนธรรมลาวครั่งในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในพื้นที่อำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท 2) แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานในการพัฒนาทักษะความเป็นผู้ประกอบการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมลาวครั่งของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น โรงเรียนบ้านหนองยาง จังหวัดชัยนาท และ 3) แบบประเมินการสังเกตการทำกิจกรรมแบบไม่มีส่วนร่วม ผลการวิจัยพบว่า 1) ผลจากการศึกษาข้อมูลผลการศึกษาศักยภาพทุนทางวัฒนธรรมลาวครั่ง ในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ในพื้นที่อำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท จากการสัมภาษณ์กลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ ครูกลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม, ผู้ประกอบการท่องเที่ยว, ปราชญ์ชาวบ้าน, กำนันตำบล, นายกองค์การบริหารส่วนตำบล และนักเรียน พบว่า ทุนทางวัฒนธรรมลาวครั่งที่พบในชุมชนสามารถนำมาใช้เป็นฐานในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 โดยยึดตามมาตรฐานและตัวชี้วัดของกลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม การนำเนื้อหาของท้องถิ่นมาใช้ในการบูรณาการสอนและสอดแทรกในรายวิชาต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ 2) ผลการพัฒนาการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุมชนเป็นฐาน ในการพัฒนาทักษะความเป็นผู้ประกอบการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมลาวครั่ง ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น โรงเรียนบ้านหนองยาง จังหวัดชัยนาท จากแผนการจัดการเรียนรู้ที่จัดทำขึ้น ผู้วิจัยได้ดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ร่วมกับนักเรียนโดยใช้วิธีการบรรยายและการลงมือปฏิบัติจริง เพื่อให้เกิดผลการเรียนรู้ที่มีประสิทธิผล นักเรียนได้รับการแบ่งกลุ่มเป็น 4 กลุ่ม โดยมี 4 กิจกรรมการเรียนรู้ ได้แก่ 1) การศึกษาทุนทางวัฒนธรรมลาวครั่ง 2) การศึกษาเกี่ยวกับผู้ประกอบการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมลาวครั่ง 3) กิจกรรมท่องเที่ยวในชุมชน และ 4) การพัฒนาต่อยอดศักยภาพสินค้าและบริการของชุมชน.

เอกสารอ้างอิง

กรมส่งเสริมวัฒนธรรม. (2562). วัฒนธรรมคุณค่าสู่มูลค่า. เข้าถึงเมื่อ 6 มกราคม 2568 จาก https://www.culture.go.th/culture_th/ewt_news.php?nid=3972&filename=index

กล้า ทองขาว. (2561). การจัดการศึกษาฐานชุมชน. กรุงเทพฯ: วิทยาลัยครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.

กุลธิดา สามะพุทธิ. (2540). การท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม: ทางเลือกใหม่ของการเดินทาง. กรุงเทพฯ: ม.ป.พ.

ชวดี โกศล. (2561). การบริหารจัดการทุนทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทย. วารสารนวัตกรรมการบริหารและการจัดการ, 6(2), 64–73.

มณฑล จันทร์แจ่มใส. (2558). โครงการถอดชุดประสบการณ์การจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐาน: กรณีศึกษาการบูรณาการการจัดการเรียนรู้วิชาออกแบบสถาปัตยกรรมกับการพัฒนาที่อยู่อาศัยของผู้มีรายได้น้อย. วารสารวิจัยราชภัฏพระนคร, 10(1), 143–156.

ผจงจิตต์ อธิคมนันทะ. (2543). การเปลี่ยนแปลงสังคมและวัฒนธรรมไทย. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

พิณสุดา สิริธรังศรี. (บ.ก.). (2555). การจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วมขององค์กรในชุมชน: ประสบการณ์จากการปฏิบัติ. กรุงเทพฯ: DPU Cool Print.

พจนา, และ พิทักษ์. (2558). การพัฒนารูปแบบการสื่อสารทางการตลาดในแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมกลุ่มภาคกลางตอนล่าง. วารสารวิชาการ, 8(2), 2793–2808.

ประเวศ วะสี. (2553). แผนชีวิตชุมชนและการพัฒนาที่ยั่งยืน. เข้าถึงเมื่อ 6 มกราคม 2568 จาก http://www.plan4thai.com/wizContent.asp?wizConID=64&txtmMenu_ID=39

วรรณา วงษ์วานิช. (2546). ภูมิศาสตร์การท่องเที่ยว. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

อัจฉรา ศรีพันธ์. (2561). การจัดการศึกษาบนฐานชีวิตและการจัดการศึกษาบนฐานชุมชน. กรุงเทพฯ: แดแน็กซ์อินเตอร์คอร์เปอร์เรชั่น.

Barrett, M. S. (2012). An introduction to community-based learning. Retrieved from https://www.holycross.edu/sites/default/files/files/cbl/introduction_to_community-based_learning_17.pdf

Saavedra, A. R., & Opfer, V. D. (2012). Teaching and learning 21st century skills: Lessons from the learning sciences. A Global Cities Education Network Report. New York: Asia Society.

The Glossary of Education Reform. (2014). Community-based learning. Retrieved from https://www.edglossary.org/community-based-learning/