การจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมโดยสร้างศรัทธา และวิธีการคิดตามหลักโยนิโสมนสิการ เพื่อพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ในยุคไทยแลนด์ 4.0 ชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนเขาสวนกวางวิทยานุกูล จังหวัดขอนแก่น
คำสำคัญ:
สร้างศรัทธา, วิธีคิดตามหลักโยนิโสมนสิการ, การพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีจารณญาณ, ไทยแลนด์ 4.0บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาสภาพทางการจัดการเรียนรู้ เปรียบเทียบทางการจัดการเรียนรู้ และข้อเสนอแนะแนวทางการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมโดยสร้างศรัทธา และวิธีการคิดตามหลักโยนิโสมนสิการ เพื่อพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ในยุคไทยแลนด์ 4.0 ชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนเขาสวนกวางวิทยานุกูลจังหวัดขอนแก่น ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย จากจำนวน 187 ได้กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 127 คน โดยกำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างตามตารางเครซี่และมอร์แกน และสุ่มแบ่งชั้น และเทียบสัดส่วนจากประชากร ได้กลุ่มตัวอย่างในแต่ละกลุ่มย่อย โดยการสุ่มตัวอย่าง ด้วยวิธีการจับฉลาก ในการวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยใช้รูปแบบผสานวิธี ระหว่างวิธีวิทยาการวิจัยเชิงปริมาณ กับวิธีวิทยาการวิจัยเชิงคุณภาพ เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสอบถาม (Qusetionnaire) และแบบสัมภาษณ์ (Interview) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติค่าความถี่, ค่าร้อยละ, ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (F-test แบบ One Way Anova) เมื่อพบความแตกต่าง ทำการเปรียบเทียบความแตกต่างเป็นรายคู่ด้วยวิธีการของเซฟเฟ่ (Sheffe method)
ผลการวิจัยพบว่า
1.สภาพการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมโดยสร้างศรัทธาและวิธีคิดตามหลักโยนิโสมนสิการ เพื่อพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ในยุคไทยแลนด์ 0 ชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนเขาสวนกวางวิทยานุกูล จังหวัดขอนแก่น โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากทั้ง 4 ด้าน โดยเรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ ด้านการจัดการเรียนรู้ ด้านการประเมินผลการจัดการเรียนรู้ ด้านการสร้างศรัทธาและวิธีการคิดตามหลักโยนิโสมนสิการ และด้านการพัฒนากิจกรรมการจัดการเรียนรู้
2. ผลการวิเคราะห์เปรียบเทียบ โดยจำแนกตามระดับชั้นเรียน ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 05 ซึ่งไม่เป็นไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว้ ส่วนการจำแนกตามเกรดเฉลี่ย แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 จำนวน 1 คู่ ได้แก่ เกรดเฉลี่ย 3.01-3.50 มีวิธีการคิดตามหลักโยนิโสมนสิการ เพื่อพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ในยุคไทยแลนด์ 4.0 มากกว่าเกรดเฉลี่ย 2.00-3.00 ซึ่งเป็นไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว้
3.แนวทางข้อเสนอแนะ ควรนำนวัตกรรมเทคโนโลยีสมัยใหม่ ในยุคไทยแลนด์ 0 สอดแทรกกับเนื้อหารายวิชา และเน้นจัดกิจกรรมโดยการเผชิญสถานการณ์จริง เพื่อให้นักเรียน เรียนรู้จากประสบการณ์ตรง นำมาบูรณาการเพื่อให้เกิดการพัฒนาด้านทักษะการคิดที่ก้าวทันยุคสมัย เน้นให้นักเรียนรู้จักพิจารณา คิดวิเคราะห์ ด้วยเหตุและผล และเสริมสร้างทักษะการคิดอย่างสร้างสรรค์ด้วยกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย กระตุ้นให้นักเรียนกล้าแสดงออก เปิดโอกาสในการนำเสนอแนวคิดใหม่ๆ ครูผู้สอน นักเรียน มีส่วนร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้เสนอแนวคิด รวมถึงจัดสภาพแวดล้อมเพื่อเสริมสร้างบรรยากาศในการเรียนรู้ ให้เกิดความน่าสนใจ ส่งเสริมให้นักเรียนมีส่วนร่วม ด้วยความเต็มใจ ควบคู่กับหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา นำไปสู่การดำรงชีวิตจริง เป็นการพัฒนาโดยองค์รวม และต่อยอดไปสู่การพัฒนาที่มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
เอกสารอ้างอิง
บุญชม ศรีสะอาด. (2554). การวิจัยเบื้องต้น. กรุงเทพฯ : บริษัทสุวีริยาสาส์น.
นวรัตน์ รามสูต และบัลลังก์ โรหิตเสถียร. การศึกษาไทย 4.0 ในบริบทการจัดการศึกษาเพื่อการพัฒนาทียั่งยืน. ข่าวสำนักงานรัฐมนตรี. สืบค้นเมื่อ 24 มิถุนายน 2562 จาก http://www.moe. go.th/websm/2016/aug/354.html.
รุ่งลาวัลย์ ละอำคา. รูปแบบการเรียนการสอนโดยสร้างศรัทธาและโยนิโสมนสิการ : เส้นทางแห่งปัญญาเพื่อการพัฒนาครูและศิษย์. วารสารวิจัยเพื่อพัฒนาสังคมและชุมชน มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม. 2(4),19-20.
สมควร นามสีฐาน ทวีศิลป์ สาระแสน และประยูร แสงใส. การพัฒนานวัตกรรมการสอนสังคมศึกษาแนวพุทธในศตวรรษที่ 21. วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น. 5(1), 82.
เสาวลักษณ์ พิสิษฐ์ไพบูลย์. ขับเคลื่อนการศึกษาไทยสู่ไทยแลนด์ 4.0. หนังสือพิมพ์ไทย โพสต์. 14 ตุลาคม 2559. หน้า 2. สืบค้นเมื่อ 24 มิถุนายน 2562 จาก http://www.thaihealth. or.th/Content/33499.
สุมน อมรวิวัฒน์. (2542). สมบัติทิพย์ทางการศึกษาไทย. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย.
ธนัท อู๊ดน้อย. (2559).การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และความสามารถในการคิดตามหลักโยนิโสมนสิการ เรื่องแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงทางสังคม และปัญหาสังคม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ด้วยการจัดการเรียนรู้โดยการสร้างศรัทธา และโยนิโสมนสิการ. Veridian E-Journal Silpakorn University ฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ. 9(2), 1802-1803.
วิญญู เถาถาวงษ์. การจัดการเรียนรู้แบบแบบโยนิโสมนสิการ. วารสารวิชาการศึกษาศาสตร์ มมร. 3(2), 1-2.
วิทยา ทองดี และศุภวิชญ์ โรมแพน. (2561). แนวทางการพัฒนาการสอนสังคมศึกษาตามแนวพุทธยุคไทยแลนด์ 4.0. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์. 18(2), 281–293.
