แนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ตามมาตรฐาน การดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดกำแพงเพชร

กิตติยา อรรคฮาต; สมศักดิ์  ภูมิกอง; ธนาศักดิ์  ศิริปุณยนันท์

ผู้แต่ง

กิตติยา อรรคฮาต คณะศึกษาศาสตร์และศิลปะศาสตร์, วิทยาลัยบัณฑิตเอเชีย, ขอนแก่น, ประเทศไทย
สมศักดิ์ ภูมิกอง คณะศึกษาศาสตร์และศิลปะศาสตร์, วิทยาลัยบัณฑิตเอเชีย, ขอนแก่น, ประเทศไทย
ธนาศักดิ์ ศิริปุณยนันท์ คณะศึกษาศาสตร์และศิลปะศาสตร์, วิทยาลัยบัณฑิตเอเชีย, ขอนแก่น, ประเทศไทย

คำสำคัญ:

แนวทาง, ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก, องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น, สภาพปัจจุบัน, สภาพที่พึงประสงค์

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์และความต้องการจำเป็นของการบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ตามมาตรฐานดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์ปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดกำแพงเพชรและ 2) แนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็กตามมาตรฐานดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์ปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดกำแพงเพชร วิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน กลุ่มตัวอย่างเป็นหัวหน้าศูนย์พัฒนาเด็กเล็กและครู จำนวน 344 คน กำหนดกลุ่มตัวอย่างโดยการเปิดตารางของเครจซี่และมอร์แกน โดยสุ่มแบบแบ่งชั้นภูมิ และสุ่มตัวอย่างแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย แบบสอบถามมาตรประมาณค่า 5 ระดับ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง แบบประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ดัชนีลำดับความสำคัญของความต้องการจำเป็น (PNI_modified) และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1. สภาพปัจจุบันของการบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ตามมาตรฐานดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดกำแพงเพชร พบว่า สภาพปัจจุบัน โดยรวมอยู่ในระดับมาก (x̄ = 4.05) และเมื่อพิจารณาเป็นรายด้านพบว่า ทุกด้านอยู่ในระดับมาก ด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดคือ ด้านวิชาการกิจกรรมตามหลักสูตร (x̄ = 4.13) และด้านที่มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด คือ ด้านอาคารสถานที่ สิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย (x̄ = 4.00) 2.สภาพที่พึงประสงค์ของการบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ตามมาตรฐานดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดกำแพงเพชร โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (x̄ = 4.87) และเมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า ทุกด้านอยู่ในระดับมากที่สุด ด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดคือ ด้านส่งเสริมเครือข่ายการพัฒนาเด็กปฐมวัย (x̄ = 4.94) และด้านที่มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด คือ ด้านการบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก (x̄ = 4.80) 3.การประเมินความต้องการจำเป็นของของการบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็กตามมาตรฐานดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดกำแพงเพชร เรียงลำดับความต้องการจำเป็นจากมากไปหาน้อย ได้แก่ ด้านส่งเสริมเครือข่ายการพัฒนาเด็กปฐมวัย (PNImodified = 0.233) ด้านวิชาการกิจกรรมตามหลักสูตร (PNImodified = 0.223) ด้านการมีส่วนร่วม และส่งเสริมสนับสนุน (PNImodified = 0.216) ด้านบุคลากร (PNImodified = 0.181) ด้านการบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก (PNImodified = 0.180) และด้านอาคารสถานที่ สิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย (PNImodified = 0.180) ตามลำดับ 4. แนวทางในการพัฒนาการบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ตามมาตรฐานดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดกำแพงเพชร ประกอบด้วย 6 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านส่งเสริมเครือข่ายการพัฒนาเด็กปฐมวัย จำนวน 3 แนวทาง 2) ด้านวิชาการกิจกรรมตามหลักสูตร จำนวน 3 แนวทาง 3) ด้านการมีส่วนร่วม และส่งเสริมสนับสนุน จำนวน 3 แนวทาง 4) ด้านบุคลากร จำนวน 3 แนวทาง 5) ด้านการบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก จำนวน 3 แนวทาง และ 6) ด้านอาคารสถานที่ สิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย จำนวน 3 แนวทาง รวมทั้งหมด 18 แนวทาง มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ (x̄ = 4.77) และความเป็นไปได้อยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ (x̄ = 4.68)

เอกสารอ้างอิง

กรมการปกครองท้องถิ่น. (2546). กฎระเบียบและข้อบังคับองค์การบริหารส่วนตำบล. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ส่วนท้องถิ่น.

กรมการปกครองท้องถิ่น. (2547). คู่มือมาตรฐานการดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: กระทรวงมหาดไทย, กรมส่งเสริมปกครองส่วนท้องถิ่น.

กรมการปกครองท้องถิ่น. (2550). มาตรฐานการศึกษา (ขั้นพื้นฐาน) และเกณฑ์การพัฒนาศูนย์เด็กเล็กขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. อุดรธานี: กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดอุดรธานี.

กรมวิชาการ. (ม.ป.ป.). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 และพระราชบัญญัติการศึกษาภาคบังคับ พ.ศ. 2545. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์อักษรไทย.

กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2553). คู่มือมาตรฐานการดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: กระทรวงมหาดไทย, กรมส่งเสริมปกครองส่วนท้องถิ่น.

กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2555). มาตรฐานศูนย์เด็กเล็กแห่งชาติ: คู่มือการดำเนินงานตามมาตรฐาน. กรุงเทพฯ: กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์.

กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2557). การบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์การบริหารส่วนตำบลแกดำ จังหวัดมหาสารคาม. กรุงเทพฯ: ม.ป.พ.

กระทรวงศึกษาธิการ, & สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2550). แผนยุทธศาสตร์ชาติด้านเด็กปฐมวัย (แรกเกิดถึงก่อนเข้าประถมศึกษาปีที่ 1) ตามนโยบายรัฐบาลด้านเด็กปฐมวัย พ.ศ. 2555–2559. กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจำกัด ว.ท.ซ. คอมมิวนิเคชั่น.

สำนักงานส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดอำนาจเจริญ. (2546). คู่มือมาตรฐานการดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: กระทรวงมหาดไทย, กรมส่งเสริมปกครองส่วนท้องถิ่น.

สำนักงานส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดอำนาจเจริญ. (2553). คู่มือมาตรฐานการดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: กระทรวงมหาดไทย, กรมส่งเสริมปกครองส่วนท้องถิ่น.

สำนักงานส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดอำนาจเจริญ. (2559). คู่มือมาตรฐานการดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: กระทรวงมหาดไทย.

(การส่งเสริมพัฒนาเด็กปฐมวัยของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในอำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี). (ม.ป.ป.). วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา, คณะครุศาสตร์, สาขาการบริหารการศึกษา.

กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น, & สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (ม.ป.ป.). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ (ฉบับที่ 3) พุทธศักราช 2553 (หน้า 2–20).

กระทรวงศึกษาธิการ. (2546). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.

กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. (2553). มาตรฐานการดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น.

กระทรวงมหาดไทย. (2551). มาตรฐานการดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: กระทรวงมหาดไทย.

กฤษณา สะภา. (2553). การพัฒนาการดำเนินงานในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กองค์การบริหารส่วนตำบลตะโก อำเภอห้วยแถลง จังหวัดนครราชสีมา. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

บุญชม ศรีสะอาด. (2553). การวิจัยเบื้องต้น (พิมพ์ครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.

วิชัย พันธุ์เชื้อ. (2553). ความพึงพอใจของผู้ปกครองนักเรียนต่อการดำเนินงานของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านหนองโพธิ์ สังกัดองค์การบริหารส่วนตำบลหนองโพธิ์ อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม. มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

วาศินี อินทร์งาม. (2557). สภาพการบริหารงานในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์การบริหารส่วนตำบลในเขตจังหวัดอุบลราชธานี. มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี.

จิรพรรณ วรกิจ. (2556). การดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กองค์การบริหารส่วนตำบลทรายมูล อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

นงนุช สาโสม. (2556). แนวทางการพัฒนาการดำเนินงานของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในเขตอำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี. มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี.

ดวงใจ เกื้อหนุน. (2558). แนวทางการดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์การบริหารส่วนตำบลจังหวัดชัยภูมิ. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

นุชลี อุปลัย. (2551). จิตวิทยาการศึกษา. กรุงเทพฯ: แทช์พอยท์.

จิราภรณ์ อุ่นนอก. (2557). การศึกษาความคาดหวังของครูและการมีส่วนร่วมของผู้ปกครองในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก. มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี.

ทอฝัน บุญเพ็ง. (2557). การมีส่วนร่วมของผู้ปกครองในการบริหารจัดการศึกษาของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในเขตจังหวัดยโสธร. มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี.

ทิพย์อุบล เศลารักษ์. (2557). แนวทางการดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กตามมาตรฐานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นด้านการบริหารจัดการ กรณีศึกษาองค์การบริหารส่วนตำบลคำไฮใหญ่ อำเภอดอนมดแดง จังหวัดอุบลราชธานี. มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี.

โสรดา จิตรฉาย. (2555). การศึกษาสภาพปัญหาและแนวทางการแก้ไขปัญหาการจัดการศึกษาศูนย์พัฒนาเด็กเล็กขององค์การบริหารส่วนตำบลในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา.

สุริยา สุขรัมย์, & ไชยยศ เรืองสุวรรณ. (2560). การพัฒนาแนวทางการดำเนินงานศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดอุดรธานี. วารสารศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 11(3), 161–174.