กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นโดยใช้ชุมชนเป็นฐานเรื่อง ตามรอยหนองมหาสนุก ปลุกหนองสวรรค์ เพื่อเสริมสร้างยุวชนนักสื่อความหมายทางประวัติศาสตร์ สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาการจัดการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นในปัจจุบัน ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายในจังหวัดอุดรธานี 2) เพื่อสร้างกิจกรรมการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐาน เพื่อเสริมสร้างยุวชนนักสื่อความหมายทางประวัติศาสตร์ สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายในจังหวัดอุดรธานี งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยเก็บข้อมูลในเขตพื้นที่แหล่งโบราณสถานหนองสวรรค์ ตำบลเชียงพิณ อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี รวบรวมผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึกจากกลุ่มผู้นำชุมชน 9 คน และครูผู้สอนวิชาประวัติศาสตร์ 6 คน เครื่องมือวิจัยที่ใช้คือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และใช้การวิเคราะห์ข้อมูลแบบสรุปอุปนัยร่วมกับตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า ผลการวิจัยพบว่า นักเรียนขาดความรู้และความสนใจในประวัติศาสตร์ท้องถิ่น โรงเรียนส่วนใหญ่ไม่มีหลักสูตรหรือสื่อการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นที่ชัดเจน ครูผู้สอนให้ความสำคัญกับวิชานี้ไม่เพียงพอ ผู้วิจัยจึงได้พัฒนาแนวทางกิจกรรมภายใต้ชื่อว่า “ตามรอยหนองมหาสนุก ปลุกหนองสวรรค์” โดยใช้ชุมชนเป็นฐานการเรียนรู้ เสริมสร้างประสบการณ์ตรงให้กับนักเรียนส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้แบบ Active Learning ซึ่งนักเรียนได้มีส่วนร่วมในการวางแผน ลงมือปฏิบัติ และสื่อสารเนื้อหาด้วยตนเอง ผ่านการออกแบบฐานกิจกรรมการเรียนรู้โดยครูผู้สอนและคอยเอื้ออำนวยบรรยากาศในการจัดกิจกรรมของนักเรียน ช่วยพัฒนาทักษะการเรียนรู้และสร้างทัศนคติเชิงบวกต่อประวัติศาสตร์ท้องถิ่นอีกด้วย ซึ่งสอดคล้องกับจุดเน้นและนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ ในการบริหารจัดการรายวิชาพื้นฐานประวัติศาสตร์ ตามหลักสูตรใหม่ พ.ศ. 2565 ที่ต้องการบ่มเพาะให้นักเรียนมีความภาคภูมิใจและหวงแหนสิ่งที่บรรพชนให้ไว้เป็นมรดกทางปัญญา สืบสาน รักษา และต่อยอด และนำมาปรับประยุกต์ใช้ได้ในสังคมปัจจุบัน