การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานร่วมกับเกมทางวิทยาศาสตร์ เพื่อส่งเสริมความฉลาดรู้ด้านสิ่งแวดล้อมสำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6

ปาริฉัตร  แวทไธสง; วารีรัตน์  แก้วอุไร

ผู้แต่ง

ปาริฉัตร แวทไธสง มหาวิทยาลัยนเรศวร, พิษณุโลก ประเทศไทย
วารีรัตน์ แก้วอุไร มหาวิทยาลัยนเรศวร, พิษณุโลก ประเทศไทย

คำสำคัญ:

กิจกรรมการเรียนรู้, ความฉลาดรู้ด้านสิ่งแวดล้อม, การจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐาน, เกมทางวิทยาศาสตร์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อสร้างและหาประสิทธิภาพของกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานร่วมกับเกมทางวิทยาศาสตร์ เพื่อส่งเสริมความฉลาดรู้ด้านสิ่งแวดล้อม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ตามเกณฑ์ 75/75 และ 2) เพื่อเปรียบเทียบความฉลาดรู้ด้านสิ่งแวดล้อมก่อนและหลังการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานร่วมกับเกมทางวิทยาศาสตร์ กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2567 จำนวน 10 คน โรงเรียนบ้านมะเดื่อชุมพร ที่ได้จากการคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ กิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานร่วมกับเกมทางวิทยาศาสตร์และแบบวัดความฉลาดรู้ด้านสิ่งแวดล้อม สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าสถิตินอนพาราเมตริก (Nonparametric Test) แบบ Wilcoxon Signed Ranks test ผลการวิจัยพบว่า 1) กิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานร่วมกับเกมทางวิทยาศาสตร์ มี 5 ขั้นตอน คือ 1) สังเกตปรากฏการณ์ 2) สร้างคำอธิบายเบื้องต้น 3) สำรวจตรวจสอบร่วมกับการใช้เกมทางวิทยาศาสตร์ 4) รวบรวมคำอธิบายสุดท้าย และ 5) ให้เหตุผล ซึ่งมีผลการประเมินความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.53 , S.D. = 0.19) และมีประสิทธิภาพเท่ากับ 74.07/75.74 2) ความฉลาดรู้ด้านสิ่งแวดล้อมของนักเรียนหลังเรียนด้วยกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานร่วมกับเกมทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงศึกษาธิการ. (2008). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.

พุธิตา สุภาอินทร์. (2023). แนวทางการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานเพื่อส่งเสริมมโนทัศน์เรื่องปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ และความตระหนักต่อสภาพภูมิอากาศของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 (การค้นคว้าอิสระปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยนเรศวร.

เยาวพา เดชะคุปต์. (1985). กิจกรรมสำหรับเด็กก่อนวัยเรียน. โอเดียนสโตร์.

วรรณวลี เจนเจนประเสริฐ. (2021). การพัฒนารูปแบบการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานร่วมกับบอร์ดเกมเพื่อส่งเสริมจิตสำนึกในการจัดการขยะเป็นศูนย์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2018). คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาเคมี ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สุชีรา แก้วเลิศ, อรพรรณ บุตรกตัญญู, & ปิยะนันท์ หิรัณย์ชโลทร. (2022). ผลของการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานที่มีต่อความรู้ด้านสิ่งแวดล้อมสำหรับเด็กปฐมวัย. วารสารศึกษาศาสตร์ปริทัศน์, 37(1), 35–46.

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2017). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560). โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2023). สรุปสาระสำคัญรายงานสถานการณ์คุณภาพสิ่งแวดล้อม 2566. สืบค้นจาก https://www.onep.go.th/book/info-soe66/

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (1981). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 5 (2524). สืบค้นจาก https://www.nesdc.go.th/main.php?filename=develop_issue

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (1987). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 6 (2530). สืบค้นจาก https://www.nesdc.go.th/main.php?filename=Develop_issue

เอกสิทธิ์ ชนินทรภูมิ. (2016). การศึกษาแนวทางการจัดการเรียนรู้ตามแนวการสร้างความรู้ใหม่โดยใช้เกมการศึกษา. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 14(1), 54–59.

Butkatunyoo, O. (2018). Phenomenon-based learning for developing a learner’s holistic views and engaging in the real world. Journal of Education Studies, 46(2), 348–365.

Islakhiyah, K., Sutopo, S., & Yulianti, L. (2018). Scientific explanation of light through phenomenon-based learning on junior high school student. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 218(ICoMSE 2017), 173–185.

Pasook, U. (2021). Effect of a problem-based learning package on water cycle on the environmental literacy of grade 5 students (Master’s thesis, Srinakharinwirot University). [in Thai].

Symeonidis, V., & Schwarz, J. F. (2016). Phenomenon-based teaching and learning through the pedagogical lenses of phenomenology: The recent curriculum reform in Finland. Forum Oswiatowe, 28(2), 31–47.

Williams, R. D. (2017). An assessment of environmental literacy among public high schools students and the factors affecting students’ environmental literacy (Master’s thesis). Harvard Extension School.